The Invisible Garden / l’Orto Invisibile. Naturalistic Observations and Hidden Memories. is a large-scale art installation in the exhibition the Green Light District : the place of Nature in the city of Men’. The garden is a remake of the Edible Forest Garden, the Open Air Laboratorium created by the artist AnneMarie Maes on her rooftop in the center of Brussels. The Invisible Garden is a sitespecific project that reverses the relation between nature and art. The transitions between inside and outside, culture and staged nature, become fluid and transitory.

The Invisible Garden is a construction in the process of transformation. I want to make visible the structures that tend to escape general notice, and visualise the different connections that can be established between the elements of the garden ecosystem.
I ask questions about the current state of our ecosystems, about the use of green spaces in our cities, and I want to provoke a dialogue about the different elements that make up the physical reality of our urban landscape that is in a constant transformation.
The garden can be seen as a giant roof garden, as it covers an entire room of 200m2 on the first floor of the old Buda textile factory. Roughly four zones can be distinguished: the naturalistic mediterrenean garden, with olive trees and grasses, the edible forest garden, with bee-friendly trees, shrubs and ground covers, the vegetable garden with perennial and annual plants and the herb garden with medicinal plants.
The garden is conceived according to the traditions of permaculture, respecting the principle of the 7 layers. The plants are selected on their edible and melliferous qualities, they create a subtle ecosystem that is favorable for humans and honeybees. Different plant species have been carefully selected to cohabit and thus approach as much as possible the complex ecological web that we find in natural environments.

Throughout the garden we discover a series of hidden poetic memories (audio, video). AnneMarie Maes is fascinated in structures created by Nature, structures that are often not visible unless you look at it through an artistic eye and with the technological tools of modern science. Within the garden are hidden examples, shown on small embedded screens, of the extraordinary structures that AnneMarie Maes draws our attention to.
In the Mediterrenean Garden the autumn-palet of the waving grasses lure the visitor inside the semi-dim room. Once deeper inside the installation, a colder and more exact laboratorium setup takes the overtone. Every plant is tagged with a QR-code. The plant’s evolution throughout the exhibition is updated in the OpenGreens database and this information can be tracked via mobile devices.

The Invisible Garden with integrated artworks the Peephole Beehive and the 8-channel audio installation Soundbees Anywhere, Everywhere.
The garden design by AnneMarie Maes is realized with the help of Balthazar de Tonnac and Vincent Malstaf (code and electronics), Billy Bultheel (sound processing), AnneMarie Maes (artworks, database and plants). The horticulture students from the PTI (Provinciaal Technisch Instituut) and the gardeners from VELT ( Vereniging Ecologisch Leven en Tuinieren) will do interventions in the vegetable and herb garden.

The Invisible garden at the Buda Factory is a reconstruction of the original garden AnneMarie Maes started to build from 2009 onwards on a large rooftop in the center of Brussels.
New forms of sculpting the public space can be found in rooftop hacking and squatting, transforming rooftops into urban fields for the production of short chain agriculture. These are interdisciplinary activities situated between art and the broader social and political world. Their aim is to provoke a change. It are forms of site-specific art. The natural environment as in a process of a constant change, the city layers overwritten by various urban systems: socio-political and historical but also industrial and economical systems. The work involves natural processes, but as well elements of technology.

Important is the recultivation of the land/location, the historical act of rewriting, of adding new layers, with the help of earth/art methods, DIY instruments and technology. This new world is perceived from the perspective of the 3 ecologies as stated by Guattari: social, mental and environmental.
The eco-logic can be found in everydays’ life. The existence for the art world is confirmed as covered by film, audio recordings, photographs, maps, diagrams, drawings and storytelling.

Presentation of the Invisible Garden / l’Orto Invisibile in the exhibition The Green Light District.

Research for the Invisible Garden project

————

Zondag 8 februari sluit Green Light District in de Budafabriek in Kortrijk zijn deuren, na enthousiaste reacties van de ruim 10.000 bezoekers.
Om 11u is er een Aperitiefgesprek met AnneMarie Maes (kunstenaar), Christine Depuydt (onderzoek VIVES), Frank Petitjean (VELT), Rufin Degrande & Germain Desmet (PTI) over het project THE INVISIBLE GARDEN.

samenvatting van het project door Christine Depuydt – Van Vlaanderen:
De bezoeker wandelt binnen in een grote binnentuin waar hij geconfronteerd wordt met 4 verschillende biotopen en een aantal technische ingrepen (geluidsinstallatie, sensoren voor metingen en 3D-visualisaties).
The ‘invisible garden’ is een volwaardige tuin (196 m²) binnen in de Budafabriek in het kader van het ‘Green Light District’. Doordat de tuin in de winter en binnen wordt geïnstalleerd, moest er een compleet nieuwe compilatie van planten uitgezocht worden. Ook de belichting en de bewatering vormen een bijzondere uitdaging. De tuin is het initiatief van AnneMarie Maes maar kwam mede tot stand met o.a. Velt en het Provinciaal Technisch Instituut. AnneMarie Maes tast hier grenzen af en stelt met haar tuin binnen, wat heel artificieel is, vragen over hoe ver de mens de natuur kan manipuleren. Deze creatie opzetten is een daad van activisme. De onnatuurlijke situatie refereert naar testen rond genetische manipulatie en de zeer technische manier waarop ons voedsel vandaag geproduceerd wordt. Het stelt de hedendaagse relatie tussen de mens en de natuur in vraag. De tuin wil provoceren, de aandacht en het bewustzijn verscherpen en eventueel aanzetten tot actie. Het is echter ook een kunstwerk dat je kan boeien en je kennis kan verruimen.
De ‘invisible garden’ stelt de bezoeker op zijn ongemak en roept de vraag op: is dit een grap of hoe moet ik deze installatie zien. Hij wordt gedwongen kritisch na te denken over wat hij ziet en moet zelf zijn conclusies te trekken.

Kan je jezelf even situeren en toelichten wat je bedoeling was met deze binnentuin?

Mijn jarenlang artistiek onderzoek leidde onder meer tot de aanleg van een openlucht laboratorium op een dak in hartje Brussel, een plaats voor veldstudie over bijen en urban agriculture.
Deze bijzondere tuin is ontworpen volgens bepaalde principes van de permacultuur : een eetbaar bos of ‘edible garden’.
Verschillende plantensoorten werden zorgvuldig geselecteerd en benaderen zoveel mogelijk het complexe ecologische web dat we in natuurlijke omgevingen vinden.
In dit [buiten]project gaat het dus echt om een bepaalde vorm van ecologisch tuinieren.

Voor The Green Light District reconstrueerde ik mijn buitenlabo als een kunstwerk in de Budafafabriek.
Het gaat hier helemaal niet meer over groenten kweken of ecologisch tuinieren.
De bedoeling is echter dat dit project -deze ‘artificiële’ tuin- aanzet tot reflectie over milieupraktijken.

Deze tuin kan gezien worden als een project van speculatieve design.
Er wordt niet echt een probleem gedefiniëerd dat moet worden opgelost, maar er wordt eerder een provocatief vertrekpunt getoond [een tuin zonder zonlicht] van waaruit zich over verloop van tijd een bepaalde research kan ontwikkelen.
De tuin wordt ‘opgezet’ volgens een bepaalde set van condities, zoals grond, (artificiëel) licht en vochtigheidsgraad. Vervolgens wordt het project op zijn beloop gelaten en ontwikkeld de tuin zich volgens -al dan niet- bepaalde ingrepen.

Het resultaat van het 3 maanden durende project is een evolutie van verschillende processen en samenwerkingen die mekaar opvolgen en die leiden tot een bepaalde reflectie.
Deze tuin wordt provocatief ingezet voor een kritische bevraging over onze attitudes tegenover milieu en voedselproductie en dient om discussies [zoals deze] te stimuleren.

De tuin kan ook gezien worden als een bepaalde vorm van activisme.
De onnatuurlijke situatie refereert naar testen met genetische manipulatie, ‘onnatuurlijke’ [technologische] vormen van voedselproductie, in vraag stelling van actuele benaderingen van mens en natuur.
Een project als THE INVISIBLE GARDEN moet ons aan het denken zetten, provoceren, onze aandacht verscherpen, ons bewustzijn verruimen en ons aanzetten tot actie.
Tegelijkertijd kan het als een kunstproject entertainent zijn, en tevens kennisverruimend zoals men een boek zou lezen, of naar een goede film zou gaan.

Een kritische ervaring van de tuin moet ideeën genereren die stroken met de complexe technologische, politieke, economische en sociale veranderingen die we doormaken aan het begin van deze 21ste eeurw.
De INVISIBLE GARDEN-ervaring zet de bezoeker voor een dilemma: is dit serieus of is het een joke? Is het echt of fake? Maar de bezoeker moet zelf zijn conclusies trekken na kritische overwegingen.

Van Kunst wordt verwacht om schokerend en extreem te zijn, maar hier hebben we te doen met een dagdagelijkse situatie die iedereen kent: een tuin met planten, groenten en bijen.
En dit is net wat de ervaring in de INVISIBLE GARDEN ongemakkelijk maakt: het is een greep uit het dagelijkse leven, maar toch is het een bizarre en irreële situatie die de bezoeker enigzins verward achterlaat, en die een gevoel van opstand genereert om het anders aan te pakken, om dingen te veranderen.

Elementen die deel uitmaken van het Invisible Garden-Laboratorium:

[VIDEOS] => Ik ben gefascineerd door natuurlijke structureren die vaak niet zichtbaar zijn, tenzij met het oog van een kunstenaar of dank zij technologische hulpmiddelen uit de moderne wetenschap.

[BIJENKAST] => een time-lapse movie die 365 dagen observatie binnenin een bijenkast laat zien. Van het inbrengen van een bijenzwerm tot het uitbouwen van het bijennest en alle actie daarmee verbonden.

[AUDIOINSTALLATIE] => een gespatialiseerde audio-installatie op 8 speakers. De opnames gebeurden in de bijenkast, met kontactmicrofoons tussen de bijenraten, in het dak en aan de ingang van de kast.

[SENSOREN] => een DIY meteo-meetstation met temperatuur en vochtigheidssensoren, en een registratie van de hoeveelheid licht (lumen).