Arte Povera & Materiali 2.0 – informatie voor een residentie aan de Academia Belgica in Rome.
Omschrijving van Professionele Activiteit als Kunstenaar
Ik ben een multidisciplinaire kunstenaar gevestigd in Brussel en verweef in mijn werk kunst, wetenschap en ecologie. Mijn praktijk richt zich op de interactie tussen kunst en het milieu, waarbij ik zelfgenererende kunstprocessen en ecologische systemen diepgaand onderzoek. Met een achtergrond in plantkunde en visuele antropologie verken ik alchemische processen en de complexe relatie tussen natuur en vorm. Op het dak van mijn studio heb ik een laboratoriumtuin opgezet, waar ik de interactie tussen insecten, planten en natuurlijke fenomenen bestudeer om te begrijpen hoe vormen in de natuur ontstaan. Mijn kunstpraktijk integreert levende organismen zoals bijen en bacteriën. Deze organismen genereren materialen die ik verwerk in mijn werk, aangevuld met digitale en traditionele media. Zo creëer ik nieuw werk waarin biologische processen een prominente rol spelen. Langlopende projecten zoals Connected Open Greens, Bee Agency en Laboratory for Form and Matter weerspiegelen mijn voortdurende verkenning van de verbinding tussen natuur en cultuur.
Mijn project Guerrilla Beehives is een goed voorbeeld van mijn artistieke benadering. Binnen dit project combineer ik 3D-printtechnologie met organische materialen om prototypes te maken die reageren op omgevingsinvloeden en gericht zijn op het ondersteunen van bijenzwermen. Deze prototypes functioneren deels in de werkelijkheid, zoals in de permanente installatie in de stad Hamburg, en deels als speculatief ontwerp, recent tentoongesteld in het Muhka Antwerpen en het EMST Museum of Contemporary Art in Athene. Het project maakt deel uit van Bee Agency, een dynamisch overkoepelend geheel waarin organische en biotechnologische processen met elkaar verweven zijn. De Guerrilla Beehives kunnen gezien worden als een levend kunstwerk dat zich ontwikkelt in harmonie met zijn omgeving. Het heeft internationale erkenning gekregen, onder andere tijdens het Ars Electronica festival in Linz en daarna in diverse internationale tentoonstellingen. Mijn werk heeft geleid tot samenwerkingen met biologen, ontwerpers en ecologische kunstenaars, wat de relevantie en impact van mijn werk op het internationale kunstveld verder onderstreept.
Mijn professionele praktijk is geworteld in interdisciplinaire samenwerking, met een sterke focus op ecologische duurzaamheid en experimentele kunst. De expo’s, samenwerkingen, evenals mijn mentorschapsrollen getuigen van mijn inzet om kunst een actieve rol te laten spelen bij het aanpakken van belangrijke milieu- en maatschappelijke vraagstukken. Reeds in de vroege jaren van mijn carrière speelde de samenwerking met andere kunstenaars een belangrijke rol. Zo ontwikkelde ik samen met artiesten en kunstcollectieven het Looking Glass-project, een initiatief dat van 1998 tot 2004 werd gehost door de RITCS School of Arts in Brussel. Dit project vormde de basis voor mijn latere betrokkenheid bij het collectief OKNO (2004-2015), waar thema’s zoals ecologie, duurzaamheid en digitale media centraal stonden. Samenwerkingen met andere stadslaboratoria -zoals nadine vzw en foAM vzw- en internationale projecten zoals Time Inventor’s Kabinet en A Lot Of versterkten tevens mijn internationale positie in de kunstwereld.
Sinds 1999 is mijn werk regelmatig tentoongesteld in tentoonstellingen in Europa, de Verenigde Staten en Azië. Enkele hoogtepunten zijn solotentoonstellingen in de Kunsthalle Mulhouse in Frankrijk, nGbK in Berlijn, en presentaties in instellingen zoals Palais de Tokyo in Parijs en BOZAR en e.k. Wiels in Brussel. Naast mijn tentoonstellingspraktijk geef ik lezingen en workshops over de relatie tussen kunst, technologie en ecologie. Dit onder andere aan academische instellingen zoals Utrecht University, de KASK en Luca School of Arts, of het Nano Lab (Universiteit van Rio de Janeiro), de Parsons School of Design in New York, en de organisatie More than Planet (ISEA Paris). Deze samenwerkingen versterken mijn rol als mentor en creëren samenwerkingen met andere kunstenaars en onderzoekers.
2025_1_portfolio_compressed
Artistieke Plannen voor Residentie in Rome
Ik wil een residentie aanvragen bij de Academia Belgica in Rome om de verbanden te onderzoeken tussen mijn artistieke praktijk en de processen en methoden die gehanteerd werden door de kunstenaars van de Arte Povera-beweging. Deze beweging, actief in de jaren ’60 en ’70 in verschillende Italiaanse steden, inspireert mij door de nadruk op procesmatig werken en het gebruik van natuurlijke materialen.
Mijn onderzoek zal zich richten op het vergelijken van de werkwijzen en thematieken binnen mijn eigen werk met die van de Arte Povera. Het procesmatige karakter is essentieel. Net als in de Arte Povera-beweging staat bij mij het proces centraal: de natuurlijke evolutie van de werken, vaak gevormd door biologische en alchemische processen, speelt een grote rol in hoe de uiteindelijke kunstwerken tot stand komen.
Gedurende de residentie in Rome wil ik verder bouwen op mijn samenwerkingen met zowel wetenschappers als andere kunstenaars en kunstinstellingen. Dit soort multidisciplinaire uitwisseling is een belangrijke motor in mijn werk. Ik werk regelmatig samen met ecologen, biologen en andere onderzoekers, en ik verwacht dat de residentie in Rome hierin nieuwe mogelijkheden en contacten zal bieden. De residentie zal me in staat stellen om mijn netwerk te verbreden en gesprekken aan te gaan met internationale experts op het gebied van hedendaagse kunst, kunstgeschiedenis en ecologie.
De residentie in Rome is voor mij meer dan alleen een verblijf; het is een project in drie delen:
1. Rome als Centrale Basis
De Academia Belgica biedt een unieke omgeving met kunsthistorische expertise en toegang tot archieven en bibliotheken. Kunnen werken vanuit Rome geeft me de mogelijkheid om directe toegang te krijgen tot belangrijke bronnen zoals privécollecties en historisch materiaal over Arte Povera-kunstenaars. Daarnaast kan ik kunsthistorici en onderzoekers in Rome en omstreken te ontmoeten. Het atelier in de Academia Belgica zal dienen als ontmoetingsplek voor dialogen met curatoren en collega-kunstenaars, waarmee ik mijn eigen werk in een breder perspectief kan plaatsen.
2. Onderzoek in Italië
Vanuit de residentie in Rome wil ik meerdere Italiaanse steden bezoeken waar de Arte Povera-beweging actief was, zoals Turijn, Genua, Bologna en Milaan. Deze steden waren belangrijke centra voor de ontwikkeling van deze avant-garde kunststroming. Ik zal hun werkprocessen, performances en tentoonstellingen bestuderen door middel van archiefonderzoek en bezoeken aan lokale musea, galerijen en privécollecties. Deze contextuele verkenningen zullen mij niet alleen helpen om de oorsprong van hun werk beter te begrijpen, maar ook om parallellen te trekken met mijn eigen werk.
3. Nieuwe Creaties en Publicatie
Mijn doel is om uit dit onderzoek nieuw werk te ontwikkelen, dat nauw verweven zal zijn met de bevindingen die ik doe over de materialiteit binnen de Arte Povera-beweging. Een van de centrale vragen binnen mijn onderzoek zal zijn: Hoe werd materialiteit gedefinieerd binnen de Arte Povera-beweging en wat heeft dit betekend binnen de bredere kunstgeschiedenis? En hoe verhoudt dit zich tot de “materialiteit 2.0” die ik in mijn eigen werk hanteer? Deze vragen zullen de basis vormen voor zowel nieuwe kunstwerken als voor de voorbereiding van een publicatie waarin ik mijn bevindingen en eigen praktijk zal documenteren en reflecteren en om mijn positie binnen de hedendaagse kunst en ecologische kunstpraktijken verder uit te werken.
Naast deze drieledige focus biedt de residentie een unieke kans om deel uit te maken van een groter netwerk van kunstenaars, onderzoekers en curatoren. Rome, als cultureel en intellectueel centrum, zal mij in contact brengen met gelijkgestemde professionals uit verschillende disciplines, wat de kans biedt voor nieuwe samenwerkingen en tentoonstellingen. Dit aspect van internationale netwerking is een waardevolle aanvulling op mijn carrière. Ik hoop dat deze residentie een voedingsbodem zal zijn voor diepgaande reflectie en creatieve groei.
Scanning the ecological factor at Unidee, Biella. A performance by Anne Marie Maes, 2007.
Unidee, or the university of ideas for transformations in al areas of the social fabric, is a project by Michelangelo Pistoletto, and is set up in an old textile factory in Biella, North Italy.
arte povera (kort)
In zijn boek ‘Arte Povera in collezione’ geeft Germano Celant ons een uitgebreide verkenning van de Arte Povera-beweging. Deze ontstond in Italië in de jaren ’60. Germano Celant, de grondlegger van deze term, beschrijft hoe de beweging zich verzet tegen de commerciële kunstwereld en de kapitalistische structuren die eromheen bestaan. Hij benadrukt in het boek de blijvende impact van Arte Povera als een subversieve kracht in de kunstwereld. De beweging stelde belangrijke vragen over de relatie tussen kunst, natuur, economie en de samenleving. Door zich te concentreren op alledaagse materialen en processen, bood Arte Povera een alternatieve visie op artistieke productie, een die sterk in contrast stond met de commerciële kunstwereld.
historische context:
Arte Povera ontstond in een tijd van sociaal-politieke onrust in Italië, waarbij kunstenaars zich afzetten tegen de consumptiemaatschappij en de commercialisering van kunst. Het gebruik van eenvoudige, alledaagse materialen, zoals aarde, stenen, hout, en ijzer, werd een symbool van hun verzet tegen de luxe en esthetiek die in de traditionele kunstwereld hoogtij vierden.
Belangrijkste Kenmerken:
• Materialen: Kunstenaars gebruikten veelal ‘arme’ materialen, zoals natuurlijke elementen of industriële producten die in schril contrast stonden met de conventionele kunstmaterialen.
• Procesgericht: In plaats van de nadruk te leggen op het eindproduct, benadrukt Arte Povera het maakproces en de relatie tussen de materialen en de ruimte.
• Anti-consumentisme: De beweging was een reactie op de groeiende consumentencultuur en het kapitalisme, en poogde de afstand tussen kunst en leven te verkleinen.
Belangrijke Kunstenaars: Celant bespreekt de bijdragen van verschillende kunstenaars die de kern vormen van Arte Povera, zoals:
• Giovanni Anselmo: Bekend om zijn werken met steen en metaal die de kracht van de natuur benadrukken.
• Alighiero Boetti: Gebruikte veelal papier, touw en andere eenvoudige materialen om werken te creëren die conceptuele en esthetische vragen oproepen.
• Mario Merz: Combineerde organische en industriële materialen, vaak gericht op geometrische vormen zoals de spiraal.
• Jannis Kounellis: Voegde elementen toe zoals vuur, levende dieren en industriële objecten, wat zijn werk een performatief karakter gaf.
esthetische filosofie:
Arte Povera weigerde de conventionele esthetiek van de kunstwereld. Het wilde kunst terugbrengen naar zijn meest fundamentele vorm door een directe dialoog aan te gaan met de natuur en de omgeving. Er was een sterke nadruk op organische vormen en bewegingen, en op de tijdelijke aard van de werken.
Invloed en Relevantie: Arte Povera heeft een blijvende invloed gehad op latere kunstbewegingen, vooral op het gebied van installatiekunst en de verkenning van niet-traditionele materialen. De beweging gaf kunstenaars de vrijheid om buiten de normen van het traditionele kunstobject te werken, wat leidde tot een breder begrip van wat kunst kan zijn.
research materiaal
boeken
Entrare nell Opera. Processes and Performantive Attitudes in Arte Povera
instellingen in Rome en Italië
Basement Roma (Cura)
Maxxi (Chiara Bertini, curator)
RUFA (Roma University of Fine Arts. Curators: Laura Del Debbio, Tommaso Teloni)
Archivioalighieroboetti.it – archives work Alighiero Boetti
MEET – institute for digital cultures
websites / research-teksten / pdf
Seminal expo: Live in Your Head – When Attitudes become Form – Bern, 1969
When Attitudes become Form at Fondazione Prada, Venice 2013 | Exhibition video
Mousse Magazine
https://monoskop.org/Monoskop
https://monoskop.org/Arte_Povera
https://monoskop.org/Permacomputing_Aesthetics
Monoskop – referenties Arte Povera (zie research computer)
post-residentie
Deze residentie moet leiden tot een vervolg:
– publicatie (rond materialiteit en materialiteit 2.0),
– nieuw werk,
– tentoonstelling
Hoe wordt materialiteit binnen Arte Povera gedefiniëerd? Wat heeft het betekend? Hoe verhoudt het tot materialiteit 2.0? Digitaal, virtueel.
Schrijvers onderzoeken voor publicatie (ref. arte povera, minimalism, postminimalism, process-art, performance art) : Sue Spaid / Edith Doove / Josephine Berry (sternberg Press)