April 2007 tijdens het Luminous Green Symposium georganiseerd door de vzw Foam ontmoette ik Mr. Srinivasan Soundara Rajan, in de omgang Mr. Vasu genoemd. Hij is een van de initiatiefnemers en bezielers van het Barefoot College in Tilonia, Rajasthan, India. Ik was ten zeerste onder de indruk van zijn project, dat enkele van de ‘pijnpunten’ uit de Indische maatschappij op een totaal experimentele en eigen open manier aanpakt.
Het Barefoot College, opgericht in 1972, is een erkende vrijwilligersorganisatie die, samen met de beoogde doelgroepen, werkt aan de basisnoden van gemarginaliseerde rurale en/of economische gemeenschappen in India, en die een duurzame verandering in het dagelijkse leven en werken van deze gemeenschappen probeert te bestendigen. Er wordt voornamelijk gefocust op onderwijs, gezondheid, familie-planning, energievoorziening, werkgelegenheid en gelijke rechten/kansen-problematiek.
Wat mij zo erg aantrekt in het project, is de vernieuwende structuur volgens dewelke de werking van het Barefoot College is opgezet; een structuur die sterke gelijkenissen vertoont met de wijze waarop er gewerkt wordt in vele nieuwe media collectieven. De basis berust op decentralisatie, openheid en zelforganisatie binnen een groep waar iedereen zowel leraar als leerling is en waarin uitwisseling en actieve participatie centraal staan.
De dagelijkse werking en de gedragscode van het Barefoot College berust op enkele basisprincipes, waar niet van afgeweken wordt. Het bouwt voort op Gandhi’s filosofie: ‘You should be the change that you want to see’.
Zelforganisatie binnen de groep
Collectief beslissen
Decentralisatie
Het streven naar gelijkheid (kaste en sexen)
Een sobere levensstijl
Deze principes vormen de checklist voor een proces van constante zelfevaluatie. Doordat de leden van de rurale gemeenschappen hun dagelijkse problemen herkennen en erkennen, wordt de impasse errond doorbroken en de acties van het Barefoot College pikken daarop in met hands-on opleidingen. Met fulltime en parttime vrijwilligers, opgeleid uit de doelgroepen, wordt een programma uitgewerkt waarin iedere participant leraar en leerling is en kennis verder doorgegeven wordt. Hierdoor worden hun eigen attitudes duurzaam aangepast, en uiteindelijk heeft dit ook z’n invloed op de beslissingen van de beleidsbepalers.
De open source spirit en de inzet van alle betrokkenen maakt dat de filosofie van het Barefoot College ondertussen verspreid wordt via een netwerk dat organisch gegroeid is over gans India. De campussen draaien volledig op zonne-energie en doen aan waterzuivering. De lokalen, door de Barefoot Architects gerealiseerd met recuperatiematerialen, bouwen voort op de geodesic-dome theorie van Buckminster Fuller. De bottom-up benadering in educatie (zelf bestempelen ze het als education-related activism) manifesteert zich in de night schools voor werkende kinderen (met een extra aandacht voor meisjes), in het Children’s Parliament dat de scholen mee bestuurt en in een mobiele bibliotheek die van dorp tot dorp gaat.
Uit de vrouwengroepen worden ‘solar engineers’ opgeleid die de huizen van de dorpen voorzien van verlichting op zonne-energie, o.a. met een eigen productie van zonne-lantaarns. Grote zonne-collectoren zorgen voor energievoorziening voor algemeen verbruik.
Kortom: het ganse Barefoot College project bewijst dat een andere aanpak mogelijk is, voor zover men maar investeert in vertrouwen in mensen en in hun kunnen.
Als producent en realisator wil ik, met de productie van de Mahila Samiti-film, op een artistieke wijze mijn respect betuigen voor de filosofie en werking van het Barefoot College.