le potager des fraternités ouvrières
Elk eerste weekend van de maand organiseert Gilbert een open workshop in ecologisch tuinieren voor geïnteresseerden uit Wallonië, Vlaanderen en Frankrijk. In zijn labo, volgestouwd met doosjes biologische zaden, wisselen participanten weetjes uit over het wel en wee van hun tuin, fruit en groenten.
Zondag 4 november ging ik op uitnodiging van Kobe Matthys een kijkje nemen in Gilberts’ eco-tuin in Moeskroen. (zie fotoos)
Hieronder enkele tuintips voor de tijd van het jaar: de aankomende winter.

Vóór de winter te planten: ajuin, look, sjalot.
Oogsten: verse ajuintjes eind maart, grote ajuinen in augustus.
De lookbollen die ik bij Gilbert kocht komen uit de Ardèche, en zijn volgens hem ‘très recommandé pour la santé’. Ze bevatten zwavel (soufre), wat ideaal is tegen ongedierte en ziekten bij bepaalde planten. Het is nuttig om bvb. het afval van look en ajuinen in water te weken, en het te gebruiken om er de grond van bvb. aardbeien mee te bemesten.
Je moet de knollen zo planten, dat het topje van de bol net boven de grond uitkomt, en ze mogen zeker niet nat staan. Indien dit risico erin zit, moeten ze op een bergje aarde geplant worden. Ze hebben kalkachtige grond nodig. Daarvoor kan de grond tijdens de groei worden bestrooid met zeealgen. In de lente (maart/april) kan eventueel begoten worden met zeezout opgelost in water (50gr/10l), om de groei te bevorderen. Na het oogsten moeten de knollen buiten bewaard worden, op een droge plaats.

Praktische tips:
– geef de knollen, zaden, planten en bomen een etiket, gemaakt uit plastic van yohurtpotjes. Schrijf er met permanent marker duidelijk de naam van de plant op, + het tijdstip waarop de oogst rijp is voor consumptie.
– gebruik wc-papier rolletjes om zaden te beschermen tegen de vogels.

Ook te planten voor de winter: grote tuinbonen (fèves de jardin).
Zelf kocht ik bij Gilbert volgende variëteiten: fèves de Séville, 3 fois blanches, jaunes du Guatemala, rouges du Perou en pourpre-noires du Guatemala. Ik ben benieuwd wat de lente gaat brengen!
De bonen moeten ± 5cm diep geplant worden, en liefst in groepjes ipv. op rijen. Zo kan de lucht erom heen draaien, wat de groei bevordert. De Sevilles worden ongeveer 60cm hoog enhebben geen ondersteuning nodig. Ze zijn rijp, jong, vers en zonder draad, rond maart/april. Ze kunnen ook geoogst worden op het einde van de zomer, wanneer de planten bruin worden, augustus/september. Dan moeten ze gedroogd worden, en geweekt in water om te bereiden. Een heerlijk recept te bereiden met fava’s is de Marokkaanse Bissara soep.

Tuinbonen bevorderen de aanwezigheid van lieveheersbeestjes, die dan weer op hun beurt bladluizen opeten (pucerons noirs) .
Rond de tuinbonen kunnen in de lente erwtjes (petits pois) geplant worden, evenals aardappels. Beide planten beschermen mekaar. De erwtjes moeten wel opgebonden worden, en gaan dus ideaal samen met de grotere bonensoorten.
De wortels van look/sjalot/ajuin ontwikkelen zich snel en sterk, en doden de bakterieën. Dit is niet goed voor de bonen en erwten (légumineuses) die een actief bakterieënleven nodig hebben.
Deze 2 families groenten dus nooit naast mekaar planten!

De ‘petits pois’ (erwtjes) zijn zeer geliefd bij vogels, wat altijd leuk is voor wat beweging en actie. Ze zijn bestand tegen de vorst, en kunnen dus nog voor de winter, of anders vroeg in de lente, geplant worden.
Ze hebben in elk geval een staketsel nodig waartegen ze kunnen opgroeien. Daar kunnen later in de lente ook de komkommers, courgettes en pompoenen gebruik van maken.
Na de oogst de groenten gewoon afknippen en de wortels in de grond laten als mest.

Fruitbomen:
Hiervoor kunnen we in december in de tuin een microklimaat creëren. We kunnen compost maken op de methode van de Tempeliers. Jong hout vermalen en gedurende enkele dagen laten weken in water. Dit geweekte hout achteraf rond de jonge bomen leggen om uitdroging te voorkomen.
Uiteraard is dit een recept voor gebieden war er niet al te veel regen valt, dus in België zal dit niet echt nodig zijn.
De fruitbomen moeten even diep geplant worden als ze stonden in de kwekerij. de wortels goed recht zetten en eventueel afknippen want de planten gaan toch nieuwe wortels maken. Zorgen dat de wortels niet nat staan, en zeker geen mest geven. In droge tijden bij het planten wel een emmer water geven en de aarde goed aandrukken, zodat de aarde aan de wortels plakt. Eventueel 10cm onder de laatste laag droge grond een handvol rogge (seigle of andere céreales) strooien. Dit bevordert de groei van de wortels. Een boom die groeit op zijn eigen wortels (greffé) is veel resistenter voor ziekten.