ZWERMSTOF: INSTALLATIE & PERFORMANCES
‘Zwermstof’ is een multimediale installatie die op meerdere momenten geactiveerd wordt via performances. Het project start met de performance tijdens de Berlin Art Week in september, en de installatie is geprogrammeerd tot eind november 2024.
Het duitse collectief PARA nodigt Anne Marie Maes uit om een project te ontwikkelen voor de transdisciplinaire tentoonstelling ‘Orangerie der Fürsorge’ die loopt van 12 september tot 17 november 2024 in de ruimtes van kunstencentrum nGbK (neue Gesellschaft für bildende Kunst) op Alexanderplatz Berlin. Op haar beurt nodigt Anne Marie Maes de videokunstenares Margarita Maximova en de sound artist Hara Alonso uit. Maes en Maximova hebben reeds voor verschillende projecten samengewerkt, o.a. de film Alchimia Nova en de performances Theatrum Algaerium in Oostende en a Bee is a Bee is a Bee in Palais de Tokyo Parijs. Hara Alonso, een spaanse kunstenares gespecialiseerd in sound art, komt hun versterken voor de performance.
In de ‘Orangerie der Fürsorge’ staan ‘de serre’ en de gedomesticeerde (tropische) plant als metafoor om de thema’s ‘zorg’ en ‘migratie’ aan te kaarten. Met de installatie ‘Zwermstof’ wordt een artificiële omgeving gecreëerd die de basis voor nieuw leven in zich draagt. De installatie is opgevat als een proces en bevat zowel abiotische als biotische componenten. Ze vertrekt van een gemeenschap van microben en cyanobacteria die als eerste leven gedijen op onvruchtbare grond. We vinden deze vroege levensvormen terug in de half doorschijnende huiden die gegroeid zijn uit kolonies van bacteria en gisten. Dit ‘levende huidengordijn’ bedekt bijna volledig een reflecterende koude metalen wand. De vloer van de 30m2 ruimte is volledig bedekt met zanderig gruis en kiezels, afvalmaterialen die met onvruchtbaarheid geassociëerd worden. Verspreid over dit gruis ligt ‘Zwermstof’: vele clusters fel blinkende muntpollen van diverse grootte, die wachten op het juiste moment om nieuw leven te laten ontluiken op de kale vlakte. Voorbode van dit nieuwe groen zijn de schermen (met videowerk van Margarita Maximova) die uit het grind omhoog komen. A-biotische elementen die deel uitmaken van de installatie zijn het licht, de temperatuur en de vochtigheid in de ruimte, de mineralen in het grind, maar ook de subtiele geluiden (van de videos ‘Elicit’ en ‘Mirage’ ) en de flarden geuren (parfum ‘Smell of the Beehive’). Biotische elementen zijn: 15m2 aan microbiële huiden (‘Sensorial Skins’), de planten-inhoud van de videos (‘Elicit’ en ‘Mirage’ ), de insectentong op the textuur-weefwerk (‘Glossa’) en de glinsterende objecten-pollenclusters (‘Pollinaria’).
De installatie wordt geactiveerd tijdens de performances, waarin muntplanten de basis vormen voor een uitgebreide theeceremonie, gezet met een authentieke Samovar. Tijdens dit nauwkeurig en traag uitgevoerde ritueel willen we deze waardevolle nectarplant in ere herstellen. De langdurige ceremonie focust op repetitieve, auditieve en gedetailleerde aspecten. De subtiele geluiden van de herhaalde handelingen bij het zetten van thee worden sterk benadrukt. Een muzikant zal de performance minimaal begeleiden met een live bespeeld serpentinstrument. Echte muntpollen zullen invasief neerdalen en een zoete geur achterlaten net zoals stuifmeel ook in grote aantallen overal in de natuur terechtkomt via de wind en de verspreiding door bestuivende insecten. De verspreiding van het stuifmeel kan gezien worden als een metafoor voor migratie en het ritueel van de theeceremonie als het herstellen van sociale banden. De performances zijn opgevat als een ‘walking meditation’, waarbij performers en publiek een gedeelde meditatieve ervaring ondergaan op moleculair niveau : het aanraken van de haartjes op de muntblaadjes die éen voor én geplukt worden, de indringende geur van de sterke thee en het zachte geborrel van kokend water, het klingelen van een lepeltje tegen de rand van een glas, een zweem van het parfum de ‘Smell of the Beehive’, deze micro-geluiden worden omkaderd door de bezwerende tonen van een bespeelde serpent … er wordt volop ingespeeld op alle zintuigen. Door in te zoomen op alledaagse handelingen die we vaak gedachteloos uitvoeren lijkt de tijd te vertragen. Het ritueel schept een gevoel van gemeenschappelijkheid, concentratie en waardering. De geur en het nuttigen van de thee verbindt de toeschouwers waardoor een intieme sfeer ontstaat. Drinking meditation. De theeceremonie wordt voltrokken deels in de installatie en deels op de patio vóór de installatie-ruimte. Na de performances (ongeveer 60’) worden de overgebleven elementen (asse, pollendust, Samovar, planten) geïntegreerd in de installatie. De Samovar, die (door professionals van ‘the Workshop’) omgevormd is tot een automatische geurverspreider, gaat voor de duurtijd van het project de installatie aromatiseren met de ‘Smell of the Beehive’. Dit is een uniek ‘parfum’ gecreëerd door Anne Marie Maes met organische elementen uit haar eigen bijenkasten.
ENKELE GESIMULEERDE BEELDEN VOOR ‘ZWERMSTOF’
*proposal-zwermstof
‘Sensorial Skins’ -microbiëel gegroeide huiden- staan voor de eerste primitieve levensvormen, het grijze grind staat voor stedelijke mismeestering: bouwputten, afbraak, urbanisatie. De blinkende pollenclusters (honderden) vertegenwoordigen het zwermstof: speculatief nieuw leven. De videos tonen relaties tussen human en non-human entities. Licht, geur en temperatuur spelen een belangrijke rol in de installatie.
De performance zoomt extreem in op microgeluiden en is opgevat als een meditatie gerealiseerd door middel van alle zintuigen: gehoor/geluid, tastzin, smaak, beweging, geur. Een walking/drinking/feeling meditation.
PORTFOLIO ANNE MARIE MAES (full screen in de menu-bar)
2024|1_portfolio_webminus
PORTFOLIO MARGARITA MAXIMOVA (full screen in de menu-bar)
Margarita_Maximova_Portfolio_2024
PORTFOLIO HARA ALONSO – medewerker performance
Hara Alonso is een spaanse componiste en geluidskunstenaar die voor het moment in Stockholm woont. Haar compositieproces is gebaseerd op performance en lichamelijke ervaring, waarbij ze multisensorische praktijken, ruimte en verbeelding inzet als instrumenten voor het maken van geluid. Hara’s muziek is op verschillende festivals te horen geweest in de vorm van ensembles, solo’s, geluidsinstallaties en elektroakoestische muziek, en ze heeft veel samengewerkt met kunstenaars uit performance en dans.
Hara zal vooral de audio-technische kant van de performance voor haar rekening nemen. Samen met Anne Marie Maes en Margarita Maximova, zal ze de theeceremonie muzikaal uitwerken en er ook fysiek in performen.
https://haraalonso.com/projects-2/
DE CONTEXT EN DE LOCATIE
Orangerie der Fürsorge (Orangery of Care) is een concept voorgesteld door het PARA collectief (https://www.p-a-r-a.org/en) binnen het jaarprogramma van het nGbK. Met een selectie van performances en discussies onderzoekt deze interdisciplinaire tentoonstelling de relaties tussen mensen, planten en kunst. Het PARA collectief heeft voor de expo Orangerie der Fürsorge hedendaagse kunstenaars uitgenodigd wiens werk gaat over speculatieve ecologie in een wereld bewoond door planten. Orangerie der Fürsorge werkt met het thema van de serre, de ‘broeikas’ als een metafoor voor vragen over zorg, kolonialisme en uitbuiting, door een ruimtelijk concept -de expo- te combineren met een interdisciplinair programma van performances en discussies. In conceptuele termen verwijst het project enerzijds naar de koloniale geschiedenis van kassen en sierplanten en anderzijds naar de privatisering en onrechtvaardige verdeling van zorgwerk. Terwijl de digitale aandachtseconomie een nieuwe hausse heeft veroorzaakt in het fetisjiseren en verzorgen van planten, wordt er minder aandacht besteed aan het feit dat het kweken van monstera’s, palmen en ficussen habitatvernietiging met zich meebrengt, niet alleen historisch gezien maar dus ook in het heden, waardoor deze cultuur bijdraagt aan de ‘naturalisatie’ van (post)koloniale omstandigheden.
Naast het tonen van kunstwerken die kritisch omgaan met de koloniale geschiedenis van gedomesticeerde planten en de technologie van kassen, wordt de tentoonstellings- en evenementenruimte zelf een soort para-kas of para-tuin:
een beschermde ruimte onder kunstmatige omstandigheden waarin nieuwe praktijken van zorg en relationaliteit kunnen worden uitgetest in de context van lezingen, workshops, performances en andere vormen van ontmoeting.
De neue Gesellschaft für bildende Kunst (nGbK – https://ngbk.de/en), opgericht in 1969 en ondertussen meer dan 1000 leden tellend, is vandaag de dag een van de belangrijkste en grootste kunstverenigingen van Duitsland. Ze wordt gefinancierd door de stad Berlijn. De democratische basisstructuur van de vereniging is uniek. Tijdens een jaarlijkse algemene vergadering stemmen de leden over het programma voor het volgende jaar. Deze structuur stelt de leden van nGbK in staat om direct invloed uit te oefenen op het programma: tentoonstellingen, onderzoeksprojecten, interventies en publicaties worden ontwikkeld in interdisciplinaire projectgroepen en begeleid van het eerste idee tot de uiteindelijke uitvoering. De nGbK groeide zo al vroeg uit tot een innovatieve locatie voor hedendaagse kunstproductie en beïnvloedde generaties curatoren, kunstenaars en culturele producenten met zijn baanbrekende tentoonstellingsconcepten die belangrijke sociaal-culturele kwesties aankaarten. De achterliggende idee is het begrijpen van kunst als een vorm van actie met een potentiële impact op maatschappelijke processen. Thema’s en formats die vaak ontbreken in de kunstwereld kunnen hier institutionele zichtbaarheid krijgen.
Berlin Art Week (https://berlinartweek.de/en/about-us/) is een jaarlijks event georganiseerd door de belangrijke spelers van de Berlijnse kunstscène. Het omvat een uitgebreid programma dat samengesteld is uit het werk dat getoond wordt in musea voor hedendaagse kunst, de galerijen, project spaces en de kunstencentra. Onder thematische aandachtspunten zoals representatie en institutionele kritiek, AI en artistieke reflecties op ecologie, houden de kunstenaars in het programma van de Berlijnse Kunstweek zich bezig met sociale, politieke en economische bewegingen van onze tijd. Een internationale selectie van curators, critici en andere kunstprofessionals worden uitgenodigd op de tentoonstellingen, screenings en performances, waardoor de week een internationale weerklank krijgt. Berlin Art Week loopt van 12 september tot/met 15 september 2024.
PRESENTATIE LOCATIE EN CONTEXT
presentatieplek